TRENING UWAŻNOŚCI
Mindfulness (uważność lub uważna obecność) to szczególny rodzaj uwagi: świadomej, nieosądzającej i skierowanej na bieżącą chwilę. Bazuje na terapii poznawczej opartej na uważności opracowanej przez Jona Kabata-Zinna. Opiera się na formie medytacji.
Przez większość czasu jesteśmy w kołowrotku aktywności ukierunkowanych na jakieś cele, a przez nasz umysł przepływa nieustanny potok myśli związanych z oceną jak daleko znajdujemy się od ich zrealizowania, jesteśmy mało świadomi tego, co doświadczamy w danym momencie. Podobnie jest z przykrymi wspomnieniami czy krytykującymi nas myślami, których nie da się całkowicie wyeliminować. W tym stanie zmniejszonej świadomości, często działamy jakby automatycznie, nawykowo kierowani przez lęki i pragnienia.
Uważność pozwala wyłapać negatywne schematy myślenia, zanim zaczną się potęgować i nakręcać nas jak spirale. Mindfulness daje początek procesowi przywracania kontroli, zapobiega kolejnym cyklom negatywnych myśli, powstrzymuje kaskadę destrukcyjnych emocji, które sprawiają, że czujemy się nieszczęśliwi, spanikowani czy zestresowani.
Mindfulness jest sztuką świadomego życia, gdyż poprzez systematyczną samoobserwację i badanie natury własnego umysłu daje możliwość znalezienia harmonii, radości i mądrości w życiu. Polega na rozwijaniu umiejętności pełnego skupiania uwagi na tym, co się w danej chwili, tu i teraz doświadcza (doznaniach, myślach i emocjach). Mindfulness pozwala obserwować, jak myśli pojawiają się w głowie i jak stopniowo możemy rezygnować z walki z nimi. Zdajemy sobie sprawę z tego, że myśli przychodzą i odchodzą, że my to nie myśli. Możemy patrzeć, jak pojawiają się w umyśle, jak znikają niczym bańki mydlane. Uczymy się je traktować jak chmury na niebie i przyglądać się z przyjaznym zaciekawieniem, jak odpływają w dal. Pozwalamy przyjmować i akceptować to, jakim to jest, bez oceniania i przywiązywania się do tego. W ten sposób pozwalamy, aby to co pojawiło się w polu uwagi odeszło, dając miejsce kolejnym, zawsze bieżącym doświadczeniom.
Ta uważna samoobserwacja umożliwia przerwanie nawykowego błędnego koła, w którym często bezwiednie reagujemy na pojawiające się wewnętrzne i zewnętrzne wrażenia (bodźce) – awersją, lękiem i innymi intensywnymi, zwykle negatywnymi emocjami. Dzięki rozwijaniu mindfulness, pojawia się bowiem „przerwa” pomiędzy spostrzeżeniem bodźca a nawykową reakcją na niego, dająca nam możliwość bardziej świadomej i zrównoważonej reakcji.
W ciągu ostatnich 30 lat zostało przeprowadzonych wiele badań empirycznych nad zastosowaniem mindfulness w leczeniu różnych problemów zdrowotnych, psychicznych i somatycznych. Ich wyniki pokazują, że metody oparte o mindfulness mogą być skuteczną lub co najmniej wspomagającą metodą leczenia. Buddyjski wgląd, leżący u źródeł mindfulness, potwierdza, że akceptacja i dopuszczanie doświadczenia takim jakie ono jest, bardziej niż jego unikanie i tłumienie jest źródłem równowagi psychicznej i zdrowia. Badania wykazały, że uważność zapobiega depresji, wpływa na działanie mózgu, poprawia pamięć, kreatywność, sprawność umysłową, zmniejsza lęk, depresję, drażliwość, chroniczny ból, poprawia działanie układu odpornościowego.
Zasady obowiązujące podczas ćwiczeń:
Brak osądzania. Bądź bezstronnym świadkiem swoich doświadczeń. Uświadom sobie myśli (automatyczne), emocje, rozpoznaj je i przyjmij postawę bezstronnego świadka.
Cierpliwość. Akceptuj i przyjmuj trudne emocje, aby przekonać się, że one z czasem słabną i że nie ma konieczności natychmiastowego reagowania na nie.
Akceptacja. Postrzegaj rzeczy takimi jakimi są w danej chwili i akceptuj to.
Majka Widomska-Idczak