LĘK SPOŁECZNY (FOBIA SPOŁECZNA)
Jest to znaczny lęk lub niepokój związany z jedną lub kilkoma sytuacjami społecznymi, w których dana osoba jest narażona na ocenę innych osób.
Lęk społeczny polega na tym, że odczuwa się napięcie, zdenerwowanie czy strach oraz może prowadzić do cierpienia w wyniku interakcji z innymi ludźmi lub podczas wykonywania czegoś na oczach innych.
Dana osoba obawia się, że poprzez swoje wystąpienie lub zachowanie okaże zdenerwowanie, co zostanie źle odebrane, tzn. będzie upokarzające lub zawstydzające, będzie prowadziło do odrzucenia przez innych lub będzie obraźliwe. Lęk ten wynika z niepokoju o to, co inni mogą myśleć na temat określonej osoby.
Najczęstsze sytuacje wzbudzające lęk społeczny to: publiczne przemawianie, rozmowy z nieznajomymi ludźmi, randki, jedzenie lub picie w publicznych miejscach, bycie w centrum uwagi, rozmawianie z przełożonymi lub autorytetami, korzystanie z publicznych toalet, bycie asertywnym, intymne sytuacje seksualne.
Lęk społeczny często jest powszechny, np. w sytuacjach publicznego przemawiania, spotykania osób o nieprzychylnym nastawieniu, w sytuacjach bycia obserwowanym, podczas egzaminów czy podczas ważnych rozmów kwalifikacyjnych. Wtedy większość osób przejawia podobne symptomy – tremę, wzrost tempa bicia serca, obawy, co pomyślą inni, pewne trudności w płynnym wypowiadaniu się, lecz zwykle bywa to krótkotrwałe.
Gdy lęk społeczny zaczyna być coraz poważniejszy, wzrasta nasilenie i intensywność niepokoju, jego poziom jest nieadekwatny do sytuacji czy do poziomu zagrożenia lub doświadcza się go coraz częściej i w coraz większej liczbie sytuacji, wtedy można nazwać go zaburzeniem lęku społecznego (społecznym zaburzeniem lęku). Niesie to ze sobą konsekwencje w codziennym życiu, gdyż lęk, niepokój i potrzeba unikania powodują znaczące kliniczne cierpienie lub upośledzenie funkcjonowania w sferze społecznej, zawodowej i innych ważnych obszarach życia.
Kiedy warto udać się na terapię:
– jeśli odczuwasz dyskomfort w towarzystwie innych ludzi lub powstrzymujesz się przed robieniem rzeczy, które chciałbyś robić,
– jeśli ludzie stwierdzają, że jesteś cichy, nieprzystępny albo wycofany w sytuacjach społecznych lub na spotkaniach,
– nie podejmujesz przelotnej rozmowy ze sprzedawcami, sąsiadami, kolegami czy współpracownikami,
– jeśli odrzucasz zaproszenia na spotkania towarzyskie z powodu uczucia niezręczności albo odczuwasz ulgę, kiedy zaplanowane spotkanie zostanie odwołane,
– jeśli unikasz chodzenia na randki,
– odczuwasz nieśmiałość i mimo, że masz coś do powiedzenia, nie odzywasz się ze strachu przed oceną innych,
– jeśli masz problem w wyrażaniu swej opinii, proszeniu o coś, ponieważ obawiasz się, co inni będą o tobie myśleć,
– jeśli martwisz się tym, że się czerwienisz lub wyglądasz nerwowo i inni to zauważą,
– jeśli martwisz się, że podczas rozmowy twój głos drży lub nie możesz złapać tchu,
– unikasz chodzenia do pracy lub szkoły,
– jeśli wybierasz miejsce pracy lub studiów ze względu na znajomość ludzi dobrze ci znanych;
– unikasz podjęcia pracy w nowym miejscu z obawy przed poznaniem nowych ludzi lub z obawy przed rozmową kwalifikacyjną.
Majka Widomska-Idczak